Mae gan Gymru rhai o’r enghreifftiau gorau o gestyll canoloesol yn y byd ac mae Eryri’n gartref i nifer ohonynt. Yma ceir cestyll a godwyd gan dywysogion Cymreig yn ogystal â chestyll gan frenhinoedd o Loegr.
Tu hwnt i’r cestyll ceir sawl safle hanesyddol syfrdanol arall o abatai canoloesol i safleoedd sydd o bwysigrwydd diwylliannol cenedlaethol.
Adeiladwyd tuag at ddiwedd y 12fed ganrif gan Llywelyn ap Iorwerth.
Castell ger Llanuwchllyn sy’n nodweddiadol o’r rhai fyddai tywysogion Cymru yn ei hadeiladu.
Castell yn Nyffryn Dysynni a’i hadeiladwyd yn 1221 gan Llywelyn ap Iorwerth.
Adeiladwyd tuag at ddiwedd y 12fed ganrif i warchod bwlch y mynydd rhwng Conwy a Chricieth.
Un o’r cestyll amddiffynnol adeiladodd Edward I yng ngogledd-orllewin Cymru.
Cartref i un o fawrion barddonol Cymru ac un o drysorau treftadaeth fwyaf Cymru.
Cartref i’r Esgob William Morgan fu’n gyfrifol am gyfieithu’r Beibl i’r Gymraeg.