Llwybr i gopa’r Wyddfa gan gychwyn ym mhentref bychan Rhyd Ddu
Mae Llwybr Rhyd Ddu yn un o ddau lwybr i gopa’r Wyddfa sy’n dringo llethrau gorllewinol massif yr Wyddfa. Mae’n cynnig golygfeydd mynyddig trawiadol, yn enwedig i gyfeiriad Moel Hebog a bryniau Nantlle.
Mae’r filltir gyntaf yn dringo’n raddol ar hyd yr hen drac a wasanaethai chwarel lechi Bwlch Cwm Llan cyn esgyn yn serth dros dir creigiog i grib Llechog. Mae’r llwybr yn dilyn y grib i gyfeiriad Bwlch Main cyn y ddringfa olaf i’r copa.
Pam y llwybr hwn?
Mae cyrraedd copa’r Wyddfa yn dasg heriol. Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri yn dosbarthu’r holl lwybrau i fyny’r Wyddfa fel llwybrau anodd a llafurus. Mae angen lefel dda o ffitrwydd, ac mae sgiliau cyfeiriannu yn hanfodol.
Mae rhai rhannau o ran olaf o lwybr Rhyd Ddu yn arwain ar hyd llwybr cul a chreigiog gyda llethrau serth oddi tano. Rhaid bod yn ofalus iawn ar y rhannau hyn. Dim ond cerddwyr profiadol gydag offer arbenigol ddylai fentro heibio’r pwynt hwn yn ystod tywydd rhewllyd neu aeafol.
Adroddiadau amodau dan draed
Mae adroddiadau amodau dan draed Yr Wyddfa nawr ar gael ar wefan Yr Wyddfa Fyw
Ⓗ Hawlfraint y Goron a hawliau cronfa ddata Arolwg Ordnans AC0000825604. Mae defnydd o’r data yma’n amodol ar delerau ac amodau.
Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi categoreiddio’r llwybr hwn fel llwybr anodd/llafurus ac felly dim ond yn addas ar gyfer cerddwyr profiadol sydd â lefel dda o ffitrwydd. Mae sgiliau ar gyfer cyfeiriannu’r daith yn hanfodol. Bydd y tir yn cynnwys bryniau serth a thir garw. Gall hefyd gynnwys rhai rhannau o sgramblo. Mae offer cerdded mynydda llawn yn hanfodol. Mae’n bosib y bydd angen offer arbenigol dan amodau’r gaeaf.
Dechrau/Diwedd
Maes Parcio Rhyd Ddu, oddi ar yr A4085 (SH 571 526)
Map Perthnasol
Arolwg Ordnans Explorer OL17 (Yr Wyddfa a Dyffryn Conwy)
Sherpa’r Wyddfa
Mae gwasanaeth bws Sherpa’r Wyddfa yn wasanaeth cyfleus sy’n teithio rhwng pob un o’r chwe llwybr i gopa’r Wyddfa.
Mae cysylltiadau gwych i Lwybr Rhyd Ddu o Gaernarfon a Phorthmadog.
Rhyd Ddu Path Bus Stop
Rhyd Ddu Station
Am wybodaeth pellach ar sut i gyrraedd llwybrau’r Wyddfa, darllenwch ganllaw cynhwysfawr Awdurdod y Parc Cenedlaethol neu ymwelwch â gwefan Sherpa’r Wyddfa.
Parcio
Maes Parcio Gorsaf Rhyd Ddu
Maes Parcio Gorsaf Rhyd Ddu ar Google Maps
Os ydych chi’n defnyddio gwasanaeth bws Sherpa’r Wyddfa:
Maes Parcio Caernarfon ar Google Maps
Maes Parcio Porthmadog ar Google Maps
Mae adroddiadau amodau dan draed Yr Wyddfa nawr ar gael ar wefan yr Wyddfa Fyw
Mae’r Wyddfa yn fynydd heriol i’w dringo. Ni ddylid mentro i’r copa ar hap. Gall ffactorau fel y tymhorau, lefel eich ffitrwydd, eich sgiliau mynydda, eich paratoadau ymlaen llaw, a phoblogrwydd y mynydd i gyd effeithio ar eich profiad o’r Wyddfa.
Mae teithiau cerdded a digwyddiadau elusennol ar yr Wyddfa yn ffordd boblogaidd o godi arian ar gyfer elusennau a sefydliadau amrywiol. Fodd bynnag, dylech bob amser gymryd gofal wrth gymryd rhan mewn digwyddiadau o’r fath. Nid yw dringo’r Wyddfa yn dasg hawdd.
Tirwedd ddiwydiannol
Yn ystod rhan gyntaf y llwybr, byddwch yn mynd heibio i weddillion Chwarel Lechi’r Ffridd, a oedd yn gweithio tan y 1860au. Mae arwyddion o chwarela, mwyngloddio a diwydiant i’w gweld ar draws llethrau’r Wyddfa, gan gynnwys Chwarel Lechi De’r Wyddfa ar hyd llwybr Watkin a gwaith copr Britannia ar y Pyg a’r Mwynwyr.
Chwarela, mwyngloddio a ffermio oedd prif fywoliaeth yr ardal ar un adeg, gyda phentrefi fel Rhyd Ddu wedi’u hadeiladu’n gyfan gwbl i gartrefu teuluoedd y chwarelwyr. Mae ffermio yn parhau i fod yn un o brif fywoliaeth y Parc Cenedlaethol heddiw, ac mae mynyddoedd fel yr Wyddfa yn gartref i glytwaith enfawr o ffermydd mynydd.
Ogof Owain Glyndŵr
Mae pwynt hanner ffordd y llwybr yn cynnig cyfle i edrych i lawr dros olygfeydd trawiadol Rhyd Ddu gyda Llyn y Gadair a Llyn Cwellyn bob ochr i’r pentref.
Ar y gorwel, o’r chwith i’r dde, mae copaon Moel Hebog, Moel yr Ogof, Moel Lefn, Mynydd Drws y Coed a’r Garn, gyda Mynydd Mawr yn codi o lan bellaf Llyn Cwellyn.
Yn ôl y chwedl, bu i Owain Glyndŵr, un o dywysogion mwyaf adnabyddus Cymru, unwaith guddio rhag ei elynion mewn ogof ar lethrau Moel yr Ogof.
Yn ôl yr hanes, roedd Glyndŵr yn cael ei erlid gan filwyr o Loegr a dringo i fyny hollt 300 troedfedd o graig ar Foel Hebog. Gwrthododd y milwyr ddringo’r graig ar ôl Glyndŵr, gan ddychwelyd i Feddgelert gerllaw. Daeth Glyndŵr ar draws ogof lle bu’n cuddio nes i’r milwyr ddychwelyd i Loegr. Mae’r ogof wedi cael ei hadnabod fel Ogof Owain Glyndŵr ers hynny.
