Llwybr i gopa’r Wyddfa gan gychwyn ym mhentref bychan Rhyd Ddu
Mae Llwybr Rhyd Ddu yn un o ddau lwybr i gopa’r Wyddfa sy’n dringo llethrau gorllewinol massif yr Wyddfa. Mae’n cynnig golygfeydd mynyddig trawiadol, yn enwedig i gyfeiriad Moel Hebog a bryniau Nantlle.
Mae’r filltir gyntaf yn dringo’n raddol ar hyd yr hen drac a wasanaethai chwarel lechi Bwlch Cwm Llan cyn esgyn yn serth dros dir creigiog i grib Llechog. Mae’r llwybr yn dilyn y grib i gyfeiriad Bwlch Main cyn y ddringfa olaf i’r copa.
Pam y llwybr hwn?
Mae cyrraedd copa’r Wyddfa yn dasg heriol. Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri yn dosbarthu’r holl lwybrau i fyny’r Wyddfa fel llwybrau anodd a llafurus. Mae angen lefel dda o ffitrwydd, ac mae sgiliau cyfeiriannu yn hanfodol.
Mae rhai rhannau o ran olaf o lwybr Rhyd Ddu yn arwain ar hyd llwybr cul a chreigiog gyda llethrau serth oddi tano. Rhaid bod yn ofalus iawn ar y rhannau hyn. Dim ond cerddwyr profiadol gydag offer arbenigol ddylai fentro heibio’r pwynt hwn yn ystod tywydd rhewllyd neu aeafol.
Ⓗ Hawlfraint y Goron a hawliau cronfa ddata Arolwg Ordnans AC0000825604. Mae defnydd o’r data yma’n amodol ar delerau ac amodau.
Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi categoreiddio’r llwybr hwn fel llwybr anodd/llafurus ac felly dim ond yn addas ar gyfer cerddwyr profiadol sydd â lefel dda o ffitrwydd. Mae sgiliau ar gyfer cyfeiriannu’r daith yn hanfodol. Bydd y tir yn cynnwys bryniau serth a thir garw. Gall hefyd gynnwys rhai rhannau o sgramblo. Mae offer cerdded mynydda llawn yn hanfodol. Mae’n bosib y bydd angen offer arbenigol dan amodau’r gaeaf.
Dechrau/Diwedd
Maes parcio Rhyd Ddu, oddi ar yr A4085 (SH 571 526)
Map Perthnasol
Arolwg Ordnans Explorer OL17 (Yr Wyddfa a Dyffryn Conwy)
Sherpa’r Wyddfa
Mae gwasanaeth bws Sherpa’r Wyddfa yn wasanaeth cyfleus sy’n teithio rhwng pob un o’r chwe llwybr i gopa’r Wyddfa.
Mae cysylltiadau gwych i Lwybr Rhyd Ddu o Gaernarfon a Phorthmadog.
Rhyd Ddu Path Bus Stop
Rhyd Ddu Station
Am wybodaeth pellach ar sut i gyrraedd llwybrau’r Wyddfa, darllenwch ganllaw cynhwysfawr Awdurdod y Parc Cenedlaethol neu ymwelwch â gwefan Sherpa’r Wyddfa.
Parcio
Maes Parcio Gorsaf Rhyd Ddu
Maes Parcio Gorsaf Rhyd Ddu ar Google Maps
Os ydych chi’n defnyddio gwasanaeth bws Sherpa’r Wyddfa:
Maes Parcio Caernarfon ar Google Maps
Maes Parcio Porthmadog ar Google Maps
Mae’r Wyddfa yn fynydd heriol i’w dringo. Ni ddylid mentro i’r copa ar hap. Gall ffactorau fel y tymhorau, lefel eich ffitrwydd, eich sgiliau mynydda, eich paratoadau ymlaen llaw, a phoblogrwydd y mynydd i gyd effeithio ar eich profiad o’r Wyddfa.
Mae teithiau cerdded a digwyddiadau elusennol ar yr Wyddfa yn ffordd boblogaidd o godi arian ar gyfer elusennau a sefydliadau amrywiol. Fodd bynnag, dylech bob amser gymryd gofal wrth gymryd rhan mewn digwyddiadau o’r fath. Nid yw dringo’r Wyddfa yn dasg hawdd.
Tirwedd ddiwydiannol
Yn ystod rhan gyntaf y llwybr, byddwch yn mynd heibio i weddillion Chwarel Lechi’r Ffridd, a oedd yn gweithio tan y 1860au. Mae arwyddion o chwarela, mwyngloddio a diwydiant i’w gweld ar draws llethrau’r Wyddfa, gan gynnwys Chwarel Lechi De’r Wyddfa ar hyd llwybr Watkin a gwaith copr Britannia ar y Pyg a’r Mwynwyr.
Chwarela, mwyngloddio a ffermio oedd prif fywoliaeth yr ardal ar un adeg, gyda phentrefi fel Rhyd Ddu wedi’u hadeiladu’n gyfan gwbl i gartrefu teuluoedd y chwarelwyr. Mae ffermio yn parhau i fod yn un o brif fywoliaeth y Parc Cenedlaethol heddiw, ac mae mynyddoedd fel yr Wyddfa yn gartref i glytwaith enfawr o ffermydd mynydd.
Ogof Owain Glyndŵr
Mae pwynt hanner ffordd y llwybr yn cynnig cyfle i edrych i lawr dros olygfeydd trawiadol Rhyd Ddu gyda Llyn y Gadair a Llyn Cwellyn bob ochr i’r pentref.
Ar y gorwel, o’r chwith i’r dde, mae copaon Moel Hebog, Moel yr Ogof, Moel Lefn, Mynydd Drws y Coed a’r Garn, gyda Mynydd Mawr yn codi o lan bellaf Llyn Cwellyn.
Yn ôl y chwedl, bu i Owain Glyndŵr, un o dywysogion mwyaf adnabyddus Cymru, unwaith guddio rhag ei elynion mewn ogof ar lethrau Moel yr Ogof.
Yn ôl yr hanes, roedd Glyndŵr yn cael ei erlid gan filwyr o Loegr a dringo i fyny hollt 300 troedfedd o graig ar Foel Hebog. Gwrthododd y milwyr ddringo’r graig ar ôl Glyndŵr, gan ddychwelyd i Feddgelert gerllaw. Daeth Glyndŵr ar draws ogof lle bu’n cuddio nes i’r milwyr ddychwelyd i Loegr. Mae’r ogof wedi cael ei hadnabod fel Ogof Owain Glyndŵr ers hynny.
