Llwybr serth a chreigiog i gopa’r Wyddfa gan gychwyn o Ben y Pass
Mae Llwybr y Mwynwyr yn un o ddau lwybr sy’n cychwyn ym Mhen y Pass. Bydd y trac yn mynd â chi ar hyd glannau Llyn Teyrn, Llyn Llydaw a Glaslyn cyn esgyn yn serth i gwrdd â Llwybr Llanberis i’r copa.
Adeiladwyd Llwybr y Mwynwyr yn wreiddiol i wasanaethu Mwynglawdd Copr Britannia. Gellir gweld olion mwynglawdd ar hyd y llwybr.
Pam y llwybr hwn?
Mae cyrraedd copa’r Wyddfa yn dasg heriol. Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri yn dosbarthu’r holl lwybrau i fyny’r Wyddfa fel llwybrau anodd a llafurus. Mae angen lefel dda o ffitrwydd, ac mae sgiliau cyfeiriannu yn hanfodol.
Mae trac y Mwynwyr yn llwybr poblogaidd sy’n cychwyn o Ben y Pass. Mae hanner olaf y llwybr yn esgyniad heriol a serth sy’n gofyn am ddringo craig rydd a sgri.
Ⓗ Hawlfraint y Goron a hawliau cronfa ddata Arolwg Ordnans AC0000825604. Mae defnydd o’r data yma’n amodol ar delerau ac amodau.
Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi categoreiddio’r llwybr hwn fel un Anodd/Llafurus. Dim ond ar gyfer cerddwyr profiadol sydd â lefel dda o ffitrwydd y mae’n addas. Mae sgiliau cyfeiriannu yn hanfodol. Bydd y tir yn cynnwys bryniau serth a thir garw a gall gynnwys rhai darnau o sgramblo. Mae offer cerdded mynydd yn hanfodol, ac efallai y bydd angen offer arbenigol dan amodau’r gaeaf.
Dechrau / Diwedd
Maes Parcio Pen-y-Pass (SH 647 557)
Map Perthnasol
Arolwg Ordnans Explorer OL17 (Yr Wyddfa a Dyffryn Conwy)
Sherpa’r Wyddfa
Mae gwasanaeth bws Sherpa’r Wyddfa yn wasanaeth cyfleus sy’n teithio rhwng pob un o’r chwe llwybr i gopa’r Wyddfa.
Mae’r cysylltiadau gorau i Lwybr y Mwynwyr yn cychwyn o Nant Peris neu Llanberis. Mae hefyd cysylltiadau gwych o Fetws y Coed, Caernarfon a Bangor.
Arhosfan Bws Llwybr y Mwynwyr
Pen y Pass
Am wybodaeth pellach ar sut i gyrraedd llwybrau’r Wyddfa, darllenwch ganllaw cynhwysfawr Awdurdod y Parc Cenedlaethol neu ymwelwch â gwefan Sherpa’r Wyddfa.
Parcio
Maes Parcio Pen y Pass
Gwybodaeth am Faes Parcio Pen y Pass
Os ydych chi’n defnyddio’r gwasanaeth Sherpa’r Wyddfa:
Maes Parcio Nant Peris ar Google Maps
Maes Parcio Llanberis ar Google Maps
Maes Parcio Betws y Coed ar Google Maps
Maes Parcio Caernarfon ar Google Maps
Os yn parcio ym Mangor, mae nifer o feysydd parcio ar gael.
Mae’r Wyddfa yn fynydd heriol i’w heicio. Ni ddylid mentro i’r copa ar hap. Gall ffactorau fel y tymhorau, lefel eich ffitrwydd, eich sgiliau mynydda, eich paratoadau ymlaen llaw, a phoblogrwydd y mynydd i gyd effeithio ar eich profiad o’r Wyddfa.
Mae teithiau cerdded a digwyddiadau elusennol ar yr Wyddfa yn ffordd boblogaidd o godi arian ar gyfer elusennau a sefydliadau amrywiol. Fodd bynnag, dylech bob amser gymryd gofal wrth gymryd rhan mewn digwyddiadau o’r fath. Nid yw dringo’r Wyddfa yn dasg hawdd.
Gorsaf bŵer hydro-electrig Cwm Dyli
Wrth i chi gychwyn ar eich taith ar hyd Llwybr y Mwynwyr, efallai y sylwch ar bibell ddŵr yn ymestyn i lawr y dyffryn ar y chwith i chi. Mae’r bibell hon yn cyflenwi dŵr o Lyn Llydaw i orsaf bŵer hydro-electrig Cwm Dyli yn Nyffryn Gwynant. Dyma’r orsaf bŵer hynaf ym Mhrydain.
Adeiladwyd pwerdy Cwm Dyli yn wreiddiol i gyflenwi trydan ar gyfer rheilffordd drydan trwy Ddyffryn Gwynant. Bwriad y rheilffordd oedd cysylltu chwareli llechi a mwyngloddiau’r ardal, ond rhoddwyd y gorau i’r gwaith. Fodd bynnag, ym 1906, comisiynwyd yr orsaf bŵer i gyflenwi trydan i’r Grid Cenedlaethol ac mae wedi bod yn weithredol ers hynny.
Sarn Llyn Llydaw
Wrth i chi esgyn Llwybr y Mwynwyr, byddwch yn croesi’r sarn yn Llyn Llydaw. Cyn cael ei adeiladu ym 1853, roedd gweithiwyr y Mwynglawdd Copr Britannia yn defnyddio rafft i gludo ceffylau a wagenni yn llawn copr ar draws y llyn. Wrth wneud y gwaith adeiladu datgelwyd ceufad derw cynhanesyddol, 10 troedfedd wrth 2 droedfedd, sy’n dangos bod pobl wedi crwydro’r mynydd hwn ers miloedd o flynyddoedd.
Mwynglawdd Copr Britannia
Adeiladwyd Llwybr y Mwynwyr i wasanaethu Mwynglawdd Copr Britannia. Fodd bynnag, nid y trac oedd y llwybr a ddefnyddiwyd i wasanaethu’r pwll i ddechrau. Cyn i’r llwybr ddod i fodolaeth, byddai gweithiwyr y mwynglawdd yn llusgo copr i fyny llethrau dwyreiniol yr Wyddfa i’w dynnu gan geffyl a sled i lawr i Lyn Cwellyn. O Lyn Cwellyn, cludwyd y copr ar geffyl a chert i Gaernarfon.
Pan adeiladwyd y ffordd o Lanberis i Ben y Pass, roedd Llwybr y Mwynwyr yn ddewis mwy ymarferol i gludo’r copr o’r mwynglawdd.
Mae adfeilion Mwynglawdd Copr Britannia yn cynnwys y felin falu a rhai o farics y glowyr.
Bwlch y Saethau
Wrth edrych ar draws Glaslyn, i’r chwith o gopa’r Wyddfa, fe welwch Fwlch y Saethau. Arferai’r gweithiwyr o Feddgelert ddringo dros y bwlch hwn gyda cadwyni haearn a oedd wedi’u gosod ar y graig.
Yn ôl y chwedl, dyma lle y bu i’r Brenin Arthur gael ei daro gan saeth mewn brwydr. Cariwyd ef at lan Llyn Llydaw, lle daeth cwch gyda thair morwyn a’i gludo trwy’r niwl i Afallon.
