Taith gerdded hir ar hyd bryniau gogleddol Llyn Tegid
Mae’r daith hon yn arwain ar hyd y bryniau gogleddol uwchben Llyn Tegid, gan gynnig golygfeydd trawiadol o fynydd Arenig, cefn gwlad agored ac, wrth gwrs, Llyn Tegid ei hun.
Mae Llyn Tegid yn un o gyrchfannau mwyaf poblogaidd y Parc Cenedlaethol. Fel llyn naturiol mwyaf Cymru, mae gweithgareddau fel padlfyrddio, caiacio a physgota yn rhesymau poblogaidd dros ymweld â’i lannau.
Tref y Bala, sydd nepell o fan cychwyn y llwybr, sydd â’r ganran uchaf o siaradwyr Cymraeg yn y Parc Cenedlaethol. Mae cyfoeth mawr o hanes a diwylliant yn gysylltiedig ag ardal y Bala.
Pam y llwybr hwn?
Tra bod Gogledd Llyn Tegid yn cael ei ystyried yn daith gerdded gymedrol, gallai ei hyd fod yn rhwystr i rai. Mae angen lefel ffitrwydd dda i gwblhau’r daith gerdded o tua 6 milltir. Efallai y bydd cerddwyr newydd yn teimlo’n fwy cyfforddus ar deithiau cerdded byrrach yr ardal.
Gan fod y llwybr mor agos i’r Bala, mae’n gwneud y dref yn lle perffaith ar gyfer lluniaeth ar ôl y daith gerdded yn un o’r nifer o gaffis a thafarndai. Neu, ar ddiwrnod poeth o haf, efallai mai trochi yn Llyn Tegid fyddai’r ffordd orau i oeri ar ôl y daith.
Ⓗ Hawlfraint y Goron a hawliau cronfa ddata Arolwg Ordnans AC0000825604. Mae defnydd o’r data yma’n amodol ar delerau ac amodau.
Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi categoreiddio’r llwybr hwn fel llwybr cymedrol. Mae’n addas ar gyfer pobl sydd â rhywfaint o brofiad cerdded cefn gwlad a lefel resymol o ffitrwydd. Bydd y tir yn cynnwys rhai llwybrau serth neu heb wyneb yng nghefn gwlad agored. Mae esgidiau cerdded a haenau dal dŵr yn hanfodol.
Dechrau
Maes parcio Parc Cenedlaethol ar Flaendraeth Llyn Tegid
Diwedd
Y Gilfach Goffa, Llanuwchllyn
Mae gwasanaeth bws yn gweithredu rhwng y Bala a Llanuwchllyn.
Map Perthnasol
Arolwg Ordnans Explorer OL23 (Cadair Idris a Llyn Tegid)
Cofiwch rhaid parcio mewn ardaloedd parcio dynodedig a pheidiwch byth â pharcio mewn llefydd sydd yn rhwystro mynediad i gaeau neu ardaloedd preswyl.
Maes parcio Blaendraeth Llyn Tegid
Eiddo Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
Gweld ar What 3 Words
Gweld ar Google Maps
Mae toiledau cyhoeddus yn y maes parcio yma. Gwiriwch i weld pryd y maent ar agor.
Toiledau a Chyfleusterau
Byddwch yn ddiogel a helpwch i warchod cefn gwlad trwy ddarllen y wybodaeth am ddiogelwch a dilyn y Cod Cefn Gwlad.
Nant Gwenwyn Meirch
Yn ystod hanner cyntaf y llwybr, wrth i chi esgyn i’r bryniau i ffwrdd o Lyn Tegid, byddwch yn dilyn nant sydd wedi’i henwi’n ddiddorol. Ym 1645, yn ystod y Rhyfel Cartref, roedd bardd a brenhinwr enwog o’r enw Rowland Vaughan yn byw yng Nghaer Gai gerllaw. Yn ôl y stori, un diwrnod fe welodd criw o drigolion lleol farchogion Oliver Cromwell ar eu ffordd i gartref Vaughan. Gan wybod y byddai’r marchogion yn caniatáu i’w ceffylau yfed wrth y nant, casglodd y bobl leol ddail ywen, sy’n wenwynig iawn i geffylau, a’u taflu i’r dŵr. O ganlyniad, aeth ceffylau’r marchogion yn ddifrifol wael. Ers hynny, mae’r nant wedi cael ei hadnabod fel Nant Gwenwyn Meirch.
Werglodd Wen
Ar hyd milltir olaf y llwybr, byddwch yn dod ar draws cartref hanesyddol. Yr oedd y Werglodd Wen yn gartref i’r Parchedig Michael D. Jones — gŵr blaenllaw yn hanes y Bala. Y Parchedig oedd Prifathro Coleg Diwinyddol y Bala. Fodd bynnag, mae ei amlygrwydd hefyd yn ymestyn y tu hwnt i’r dyfroedd i Dde America. Yn ystod y 1860au, chwaraeodd ran arwyddocaol yn sefydlu gwladfa Gymreig ym Mhatagonia. O ganlyniad, mae’r Gymraeg yn dal i gael ei siarad ym Mhatagonia hyd heddiw.
Ardal lle ganwyd mudiad ieuenctid cenedlaethol
Wrth i chi gyrraedd pen y daith, fe ddowch at bentref Llanuwchllyn. Yma saif cofeb i goffau tad a mab yn wreiddiol o’r pentref.
Syr O.M. Roedd Edwards yn olygydd, yn llenor ac yn addysgwr amlwg yn awyddus i annog balchder yn yr iaith Gymraeg a thraddodiadau Cymreig.
Wedi’i ysbrydoli gan waith ei dad, sefydlodd Syr Ifan ab Owen Edwards y mudiad ieuenctid cenedlaethol ‘Urdd Gobaith Cymru’ yn 1922. Mae’r Urdd yn un o fudiadau ieuenctid mwyaf ac enwocaf Cymru. Mae’n darparu cyfleoedd i blant a phobl ifanc fwynhau profiadau trwy gyfrwng y Gymraeg. Yn 2022, dathlodd yr Urdd ei chanmlwyddiant gydag aelodaeth o dros 55,000 o bobl ifanc.
Lleolir un o ganolfannau preswyl yr Urdd, Glanllyn, ar lan ogleddol Llyn Tegid.
