Taith gerdded hir ar hyd bryniau gogleddol Llyn Tegid
Mae’r daith hon yn arwain ar hyd y bryniau gogleddol uwchben Llyn Tegid, gan gynnig golygfeydd trawiadol o fynydd Arenig, cefn gwlad agored ac, wrth gwrs, Llyn Tegid ei hun.
Mae Llyn Tegid yn un o gyrchfannau mwyaf poblogaidd y Parc Cenedlaethol. Fel llyn naturiol mwyaf Cymru, mae gweithgareddau fel padlfyrddio, caiacio a physgota yn rhesymau poblogaidd dros ymweld â’i lannau.
Tref y Bala, sydd nepell o fan cychwyn y llwybr, sydd â’r ganran uchaf o siaradwyr Cymraeg yn y Parc Cenedlaethol. Mae cyfoeth mawr o hanes a diwylliant yn gysylltiedig ag ardal y Bala.
Pam y llwybr hwn?
Tra bod Gogledd Llyn Tegid yn cael ei ystyried yn daith gerdded gymedrol, gallai ei hyd fod yn rhwystr i rai. Mae angen lefel ffitrwydd dda i gwblhau’r daith gerdded o tua 6 milltir. Efallai y bydd cerddwyr newydd yn teimlo’n fwy cyfforddus ar deithiau cerdded byrrach yr ardal.
Gan fod y llwybr mor agos i’r Bala, mae’n gwneud y dref yn lle perffaith ar gyfer lluniaeth ar ôl y daith gerdded yn un o’r nifer o gaffis a thafarndai. Neu, ar ddiwrnod poeth o haf, efallai mai trochi yn Llyn Tegid fyddai’r ffordd orau i oeri ar ôl y daith.
Mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi categoreiddio’r llwybr hwn fel llwybr cymedrol. Mae’n addas ar gyfer pobl sydd â rhywfaint o brofiad cerdded cefn gwlad a lefel resymol o ffitrwydd. Bydd y tir yn cynnwys rhai llwybrau serth neu heb wyneb yng nghefn gwlad agored. Mae esgidiau cerdded a haenau dal dŵr yn hanfodol.
Dechrau
Maes parcio Parc Cenedlaethol ar Flaendraeth Llyn Tegid
Diwedd
Y Gilfach Goffa, Llanuwchllyn
Mae gwasanaeth bws yn gweithredu rhwng y Bala a Llanuwchllyn.
Map Perthnasol
Arolwg Ordnans Explorer OL23 (Cadair Idris a Llyn Tegid)
Cofiwch rhaid parcio mewn ardaloedd parcio dynodedig a pheidiwch byth â pharcio mewn llefydd sydd yn rhwystro mynediad i gaeau neu ardaloedd preswyl.
Maes parcio Blaendraeth Llyn Tegid
Eiddo Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
Gweld ar What 3 Words
Gweld ar Google Maps
Mae toiledau cyhoeddus yn y maes parcio yma. Gwiriwch i weld pryd y maent ar agor.
Toiledau a Chyfleusterau
Byddwch yn ddiogel a helpwch i warchod cefn gwlad trwy ddarllen y wybodaeth am ddiogelwch a dilyn y Cod Cefn Gwlad.
Nant Gwenwyn Meirch
Yn ystod hanner cyntaf y llwybr, wrth i chi esgyn i’r bryniau i ffwrdd o Lyn Tegid, byddwch yn dilyn nant sydd wedi’i henwi’n ddiddorol. Ym 1645, yn ystod y Rhyfel Cartref, roedd bardd a brenhinwr enwog o’r enw Rowland Vaughan yn byw yng Nghaer Gai gerllaw. Yn ôl y stori, un diwrnod fe welodd criw o drigolion lleol farchogion Oliver Cromwell ar eu ffordd i gartref Vaughan. Gan wybod y byddai’r marchogion yn caniatáu i’w ceffylau yfed wrth y nant, casglodd y bobl leol ddail ywen, sy’n wenwynig iawn i geffylau, a’u taflu i’r dŵr. O ganlyniad, aeth ceffylau’r marchogion yn ddifrifol wael. Ers hynny, mae’r nant wedi cael ei hadnabod fel Nant Gwenwyn Meirch.
Werglodd Wen
Ar hyd milltir olaf y llwybr, byddwch yn dod ar draws cartref hanesyddol. Yr oedd y Werglodd Wen yn gartref i’r Parchedig Michael D. Jones — gŵr blaenllaw yn hanes y Bala. Y Parchedig oedd Prifathro Coleg Diwinyddol y Bala. Fodd bynnag, mae ei amlygrwydd hefyd yn ymestyn y tu hwnt i’r dyfroedd i Dde America. Yn ystod y 1860au, chwaraeodd ran arwyddocaol yn sefydlu gwladfa Gymreig ym Mhatagonia. O ganlyniad, mae’r Gymraeg yn dal i gael ei siarad ym Mhatagonia hyd heddiw.
Ardal lle ganwyd mudiad ieuenctid cenedlaethol
Wrth i chi gyrraedd pen y daith, fe ddowch at bentref Llanuwchllyn. Yma saif cofeb i goffau tad a mab yn wreiddiol o’r pentref.
Syr O.M. Roedd Edwards yn olygydd, yn llenor ac yn addysgwr amlwg yn awyddus i annog balchder yn yr iaith Gymraeg a thraddodiadau Cymreig.
Wedi’i ysbrydoli gan waith ei dad, sefydlodd Syr Ifan ab Owen Edwards y mudiad ieuenctid cenedlaethol ‘Urdd Gobaith Cymru’ yn 1922. Mae’r Urdd yn un o fudiadau ieuenctid mwyaf ac enwocaf Cymru. Mae’n darparu cyfleoedd i blant a phobl ifanc fwynhau profiadau trwy gyfrwng y Gymraeg. Yn 2022, dathlodd yr Urdd ei chanmlwyddiant gydag aelodaeth o dros 55,000 o bobl ifanc.
Lleolir un o ganolfannau preswyl yr Urdd, Glanllyn, ar lan ogleddol Llyn Tegid.
